Trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ, công nghệ vũ trụ đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng như một trụ cột công nghệ tiên tiến, mở ra những hướng đi mới cho phát triển kinh tế - xã hội. Với mong muốn đưa những thành tựu của khoa học công nghệ vũ trụ đến gần hơn với thực tiễn cuộc sống và sản xuất, sáng ngày 18/4, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Hải Phòng đã phối hợp với Trung tâm Vũ trụ Việt Nam – Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “KH&CN vũ trụ hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội thành phố Hải Phòng”.

Cầu nối giữa nghiên cứu, quản lý và ứng dụng thực tiễn

Hội thảo do ông Nguyễn Đình Vinh – Phó Giám đốc Sở KH&CN Hải Phòng và ông Vũ Anh Tuân – Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam đồng chủ trì, với sự tham gia của đại diện các sở, ban, ngành, trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp công nghệ và sinh viên các khối ngành liên quan. Sự kiện không chỉ là nơi để trình bày các kết quả nghiên cứu mới, mà còn là diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm, kết nối giữa giới nghiên cứu, quản lý và cộng đồng doanh nghiệp – ba yếu tố quan trọng trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Ông Nguyễn Đình Vinh, Phó Giám đốc Sở KH&CN phát biểu tại Hội thảo.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Đình Vinh nhấn mạnh: “Công nghệ vũ trụ không còn là lĩnh vực viễn tưởng mà đã và đang thâm nhập sâu vào đời sống, sản xuất, quản lý xã hội. Từ dữ liệu viễn thám phục vụ quy hoạch đô thị thông minh, đến dự báo thiên tai, giám sát biến đổi khí hậu, an ninh nông nghiệp và môi trường biển – tất cả đều là minh chứng cho vai trò thiết yếu của KH&CN vũ trụ trong phát triển bền vững. Đặc biệt với Hải Phòng – một thành phố cảng, trung tâm công nghiệp, logistics và nông nghiệp công nghệ cao – công nghệ vũ trụ có thể trở thành 'đòn bẩy' thúc đẩy các ngành kinh tế chủ lực."

Công nghệ vũ trụ – Chìa khóa giải quyết các bài toán kinh tế - xã hội

Ông Vũ Anh Tuân, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam báo cáo tại Hội thảo.

Tại Hội thảo, các diễn giả đến từ Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, các viện nghiên cứu, tổ chức giáo dục và doanh nghiệp công nghệ đã trình bày những báo cáo chuyên sâu, xoay quanh các nội dung nổi bật:

1. Thành tựu KH&CN vũ trụ tại Việt Nam

Việt Nam trong hơn một thập kỷ qua đã có những bước tiến dài trong nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ. Từ các dự án vệ tinh Vinasat-1, Vinasat-2, đến VNREDSat-1 (dùng để quan sát Trái đất), và mới đây là NanoDragon – vệ tinh siêu nhỏ do chính các kỹ sư Việt Nam chế tạo. Các thành tựu này đánh dấu bước trưởng thành của ngành công nghiệp vũ trụ quốc gia, khẳng định năng lực nội sinh về thiết kế, tích hợp và vận hành hệ thống vệ tinh.

2. Ứng dụng vệ tinh quỹ đạo tầm thấp (LEO) trong dịch vụ và quản lý

Vệ tinh LEO đang mở ra khả năng cách mạng hóa các dịch vụ bưu chính, viễn thông, giám sát môi trường và dữ liệu địa không gian với độ trễ thấp, độ phủ rộng và chi phí ngày càng hợp lý. Tại Hải Phòng, dữ liệu thu thập từ vệ tinh LEO có thể được sử dụng để giám sát chất lượng không khí, nguồn nước, mức độ xâm nhập mặn, tình hình biến đổi bờ biển – đặc biệt hữu ích trong quy hoạch phát triển đô thị bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu.

3. Hệ sinh thái địa không gian và các giải pháp dân sự

Một chủ đề đáng chú ý là việc xây dựng hệ sinh thái địa không gian thông minh, ứng dụng công nghệ GIS (hệ thống thông tin địa lý), AI và dữ liệu vệ tinh để quản lý đô thị, giao thông, tài nguyên đất đai và cơ sở hạ tầng. Hệ thống này có thể giúp các nhà quản lý đô thị Hải Phòng theo dõi sự phát triển đô thị theo thời gian thực, dự báo quá trình đô thị hóa, và điều chỉnh quy hoạch phù hợp với thực tiễn.

4. Ứng dụng trong nông nghiệp, phòng chống thiên tai và bảo vệ biển đảo

Công nghệ vũ trụ không chỉ phục vụ các đô thị mà còn đặc biệt có giá trị trong nông nghiệp công nghệ cao – một trong những định hướng chiến lược của Hải Phòng. Dữ liệu từ vệ tinh có thể hỗ trợ giám sát diện tích canh tác, đánh giá sức khỏe cây trồng, dự báo sâu bệnh, từ đó tối ưu hóa năng suất và sử dụng tài nguyên bền vững.

Ngoài ra, Hải Phòng với đặc thù là thành phố ven biển, đối mặt với nhiều nguy cơ như bão, xâm nhập mặn, sạt lở bờ biển… có thể ứng dụng công nghệ viễn thám để cảnh báo thiên tai sớm, giám sát vùng biển đảo, phục vụ an ninh – quốc phòng và phát triển kinh tế biển.

Phát triển nguồn nhân lực và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

Không thể có ngành công nghiệp vũ trụ mạnh nếu thiếu nhân lực chất lượng cao. Hội thảo đã dành nhiều thời gian thảo luận về nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng lực lượng chuyên gia trẻ trong lĩnh vực vũ trụ. Học viện Vega Space & Geospatial – một đơn vị đi đầu trong đào tạo công nghệ không gian – đã giới thiệu chương trình Vega Cubesat, mô hình học tập thực tiễn, cho phép sinh viên tham gia thiết kế, chế tạo và vận hành vệ tinh siêu nhỏ từ chính phòng thí nghiệm của mình.

Chương trình không chỉ cung cấp kiến thức chuyên môn mà còn thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong giới trẻ – lực lượng nòng cốt trong phát triển ngành công nghiệp vũ trụ Việt Nam tương lai.

Trưng bày thành tựu – truyền cảm hứng từ những điều “trên trời”

Một điểm nhấn của Hội thảo là khu trưng bày, giới thiệu và trình diễn công nghệ vũ trụ, thu hút sự chú ý đặc biệt của các đại biểu, chuyên gia và sinh viên. Tại đây, người tham dự có cơ hội chiêm ngưỡng các mô hình vệ tinh thực tế, ảnh viễn thám có độ phân giải cao, bản đồ số tích hợp dữ liệu thời gian thực và hệ thống thu thập, xử lý dữ liệu không gian.

Không chỉ mang lại cái nhìn trực quan về khả năng của công nghệ vũ trụ, khu trưng bày còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho thế hệ trẻ, mở ra nhiều ý tưởng sáng tạo trong học tập, nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn.

Kết nối – nền tảng phát triển bền vững

Hội thảo không chỉ là nơi truyền đạt kiến thức, mà còn là nơi kết nối các chủ thể trong hệ sinh thái vũ trụ – từ nhà quản lý chính sách, nhà khoa học, doanh nghiệp công nghệ, đến sinh viên và nhà đầu tư. Đây là nền tảng quan trọng để hình thành các chương trình hợp tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và thương mại hóa sản phẩm, phù hợp với điều kiện thực tế của Hải Phòng.

Theo ông Vũ Anh Tuân – Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam: “Chúng tôi mong muốn Hải Phòng sẽ là một trong những địa phương tiên phong trong việc đưa công nghệ vũ trụ vào phục vụ phát triển bền vững, qua đó góp phần hình thành ngành công nghiệp vũ trụ nội địa mạnh, gắn liền với nhu cầu thực tế và năng lực tự chủ công nghệ của đất nước.”

Hội thảo KH&CN vũ trụ tại Hải Phòng một lần nữa khẳng định: công nghệ vũ trụ không chỉ dành cho các cường quốc mà đang dần trở thành công cụ thiết thực cho các đô thị hiện đại, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và những người trẻ giàu hoài bão. Với tầm nhìn chiến lược, sự vào cuộc của các cơ quan quản lý, cộng đồng khoa học và doanh nghiệp, Hải Phòng hoàn toàn có thể trở thành “vùng đất mới” trong bản đồ phát triển công nghệ vũ trụ của Việt Nam.

Không gian không còn xa xôi. Với khoa học và công nghệ, những điều “trên trời” đang từng ngày hiện diện trong cuộc sống dưới mặt đất – hỗ trợ con người giải quyết những bài toán phức tạp nhất của phát triển và thích ứng với tương lai.