Bất chấp những thách thức từ đại dịch Covid-19, thương mại điện tử (TMĐT) đã thúc đẩy và đóng góp mạnh vào tăng trưởng kinh tế, trở thành kênh mua sắm quen thuộc hơn và "cứu" doanh thu cho nhiều đơn vị.

Theo Statista, giá trị thị trường TMĐT ở Đông Nam Á đã tăng 24 lần trong vòng 6 năm qua, từ 5 tỷ USD năm 2015 lên 120 tỷ USD năm 2021; và dự kiến đạt 234 tỷ USD vào năm 2025. Thị trường TMĐT bán lẻ Việt Nam được dự báo tăng 300%, từ 13 tỷ USD năm 2021 lên 39 tỷ USD vào năm 2025.

Lý giải cho sự tăng trưởng này, báo cáo ghi nhận động lực đến từ xu hướng mua sắm hàng bách hóa trên sàn TMĐT, sự gia tăng về số lượng nhà bán hàng mới (đồng nghĩa với việc ngày càng nhiều nhà bán mong muốn phát triển kinh doanh trên kênh online), và sự hưởng ứng của người dân dành cho các hoạt động Shoppertainment (mua sắm kết hợp giải trí). Đặc biệt, sự đầu tư mạnh vào các hệ thống logistics (hậu cần) nội bộ đã giúp các nền tảng TMĐT giải được bài toán đứt gãy chuỗi cung ứng hóc búa trong năm qua.

Quá trình này hiện diện ở cả người mua hàng, nhà kinh doanh lẫn các nền tảng bán lẻ trực tuyến. Báo cáo "e-Conomy SEA 2021" chỉ ra rằng Việt Nam có đến 8 triệu người tiêu dùng kỹ thuật số mới từ khi đại dịch bắt đầu (tính đến nửa đầu năm 2021), trong đó 55% đến từ các khu vực không thuộc cấp thành thị.

Mức độ duy trì cao khi tiêu dùng kỹ thuật số đã trở thành một lối sống - 97% người tiêu dùng mới vẫn đang sử dụng dịch vụ và 99% có ý định tiếp tục sử dụng trong tương lai. Trong khi đó, 30% nhà bán hàng kỹ thuật số tin rằng họ không thể vượt qua đại dịch nếu không có các nền tảng kỹ thuật số.

Ngày càng nhiều nhà bán hàng và khách hàng đến từ những đô thị nhỏ và nông thôn. Số liệu của Shopee cho hay, dịp 12/12 vừa rồi, những nhà bán hàng bên ngoài khu vực đô thị lớn ghi nhận mức tăng trưởng gấp 11 lần về số lượng đơn hàng so với trung bình ngày thường. Về phía người mua, Nam Định và Nghệ An có số đơn đặt hàng tăng mạnh nhất.

Trong một sự kiện gần đây, ông James Dong, Giám đốc Điều hành Lazada Việt Nam nói "2021 là một năm đáng nhớ". Theo ông, đại dịch đã kích thích hàng triệu khách hàng mới trải nghiệm mua sắm trực tuyến lần đầu tiên.

Thương hiệu và nhà bán hàng có thêm một kênh tiềm năng để phát triển và phục hồi kinh doanh sau làn sóng Covid-19. "Do đó, thương mại điện tử thực sự đã chuyển mình từ một kênh phụ trở thành một phần cốt lõi trong chiến lược tăng trưởng của thương hiệu và nhà bán hàng", ông đánh giá.

Không chỉ phát triển về quy mô, năm 2021 cũng chứng kiến những điểm nhấn thay đổi bên trong ngành thương mại điện tử Việt Nam. Đầu tiên, từ một kênh bán đồ điện tử, thời trang và sản phẩm không thiết yếu là chính, các nền tảng thương mại điện tử chuyển mình thành kênh tiếp cận hàng tiêu dùng, thực phẩm để "chia lửa" cùng các hệ thống bán lẻ offline những ngày giãn cách.

Nhóm ngành hàng bách hoá trực tuyến tăng trưởng mạnh mẽ. iPrice cho biết, Covid-19 là chất xúc tác mạnh mẽ, một trong những cú hích làm bùng nổ nhu cầu mua sắm sản phẩm thiết yếu trên bách hóa online.

Đầu năm 2020, khi người dân bắt đầu ở nhà phòng dịch, các website chuyên kinh doanh bách hoá tăng trưởng nhanh 45% lưu lượng truy cập so với quý trước đó. Khi giãn cách xã hội được nới lỏng, xu hướng này duy trì mức ổn định khi tăng 10% ở giai đoạn cuối năm. Trong quý I/2021, chỉ có bách hóa trực tuyến là ngành hàng duy nhất tiếp tục đà tăng trưởng dương với 13%.

Lượt tìm kiếm trên Google liên quan đến từ khóa cửa hàng tạp hóa trực tuyến tăng 223% trong quý II. Số lượt tìm kiếm tăng 11 lần trong tháng 7 so với tháng 5 và 3,6 lần so với tháng 6 khi lệnh giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 được triển khai tại một số tỉnh, thành phố.

Thứ hai là "cuộc đua tứ mã" ngày càng quyết liệt giữa Shopee, Lazada, Tiki và Sendo. Shopee vẫn giữ thống lĩnh về lượt truy cập suốt năm, nhưng Lazada đã tăng tốc vươn lên.

Dữ liệu từ iPrice quý III cho thấy, Shopee chiếm đến 57% tổng lượt truy cập website trên tất cả sàn thương mại điện tử đa ngành, Shopee Việt Nam ghi nhận 77,8 triệu lượt truy cập mỗi tháng. Điều đáng chú ý là sau nhiều quý liên tiếp bị các đối thủ qua mặt, từ quý II/2021, Lazada Việt Nam vươn lên hạng 2.

Điều này không mấy khó hiểu khi từ năm nay, Lazada dồn lực khá nhiều để phát triển hệ thống logistics, các chương trình ưu đãi, mua sắm kết hợp giải trí để gây tiếng vang và thu hút người dùng. Đến quý III, họ có trung bình 21,4 triệu lượt truy cập website mỗi tháng.

Dự báo, "cuộc đua tứ mã" năm sau sẽ tiếp tục chứng kiến nhiều kịch tính. Nhất là khi Tiki đã nhận thêm được 258 triệu USD trong vòng Series E hồi tháng 11. CEO Trần Ngọc Thái Sơn tuyên bố mục tiêu "Tiki trở thành một nơi người Việt Nam có thể tìm kiếm mọi sản phẩm, dịch vụ mà họ cần".

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm sáng, ngành thương mại điện tử năm qua vẫn còn những điểm phải cải thiện. Năng lực hạ tầng logistics được các hãng liên tục nâng cấp năm qua nhưng vẫn cần tiếp tục cải thiện. Nhiều khách hàng vẫn chưa quên trải nghiệm chờ một đơn hàng tận 2-3 tháng trong cao điểm giãn cách.

Bên cạnh đó, tỷ lệ hàng Việt trên các sàn thương mại điện tử vẫn thấp. Có chưa đến 20% top mặt hàng được tìm mua trên sàn trong mùa dịch là hàng Việt Nam. "Việc lép vế trên kênh mua sắm trực tuyến, khiến các doanh nghiệp trong nước đứng trước nguy cơ rõ rệt đánh mất nhiều cơ hội quan trọng để vượt khó và phát triển sau dịch", iPrice nhận xét.

Nguồn: Tổng hợp