Diện mạo mới của đầu tư khởi nghiệp năm 2025: Xu hướng và thách thức
04/02/2025
185 Lượt xem
Năm 2025 được dự đoán sẽ là một năm đầy biến động và thay đổi trong lĩnh vực đầu tư khởi nghiệp, đặc biệt là tại thị trường Việt Nam. Báo cáo mới nhất từ VinVentures, quỹ đầu tư công nghệ do tỷ phú Phạm Nhật Vượng và Tập đoàn Vingroup tài trợ, đã chỉ ra ba yếu tố chính sẽ định hình quyết định đầu tư trong thời gian tới. VinVentures, chính thức ra mắt vào ngày 28/10, hiện quản lý tổng tài sản lên đến 150 triệu USD, với 100 triệu USD từ danh mục đầu tư kế thừa của Vingroup và 50 triệu USD dự kiến sẽ được giải ngân trong vòng 3 đến 5 năm tới. Quỹ này tập trung vào các lĩnh vực công nghệ tiên phong như Trí tuệ nhân tạo (AI), Chất bán dẫn (Semiconductor), và Điện toán đám mây (Cloud), đồng thời mở rộng cơ hội cho các startup ở các ngành khác nếu đáp ứng được các tiêu chí về tăng trưởng và chất lượng sản phẩm.
Bối cảnh thị trường đầu tư khởi nghiệp năm 2024
Theo báo cáo của VinVentures, năm 2024 đánh dấu sự sụt giảm đáng kể trong giá trị đầu tư vào các startup tại Việt Nam, với tổng giá trị đầu tư giảm 30% so với năm 2023, chỉ đạt 308 triệu USD. Mặc dù số lượng thương vụ vẫn tương đối ổn định với 75 thương vụ (giảm nhẹ so với 77 thương vụ năm 2023), sự thận trọng của các nhà đầu tư trong bối cảnh "mùa đông gọi vốn" toàn cầu đã tạo ra những thách thức lớn cho các startup. Các nhà đầu tư ngày càng yêu cầu cao hơn về tính khả thi, tiềm năng lợi nhuận, và khả năng tuân thủ các tiêu chuẩn ESG (Environmental, Social, and Governance).
Trong năm 2024, Agritech & Foodtech đã vươn lên dẫn đầu với tổng giá trị đầu tư lên đến 85 triệu USD, trong đó đóng góp chính đến từ thương vụ Series A của Techcoop với 70 triệu USD. Lĩnh vực tiêu dùng xếp thứ hai với 44,5 triệu USD từ 4 thương vụ, trong khi Fintech, từng là ngành dẫn đầu năm 2023, đã tụt xuống vị trí thứ ba với 30,8 triệu USD. Mặc dù vậy, Fintech vẫn duy trì sức hút nhờ vào các giải pháp tài chính sáng tạo như ví điện tử tích hợp quản lý tài chính cá nhân và dịch vụ tín dụng nhắm vào nhóm khách hàng chưa được khai thác.
Ba xu hướng chính định hình đầu tư khởi nghiệp năm 2025
Báo cáo của VinVentures đã chỉ ra ba xu hướng chính sẽ tác động mạnh mẽ đến quyết định đầu tư vào năm 2025:
1. Lãi suất cao và sự dịch chuyển sang tài sản an toàn
Một trong những yếu tố lớn nhất ảnh hưởng đến thị trường đầu tư khởi nghiệp năm 2025 là xu hướng lãi suất cao trên toàn cầu. Trong bối cảnh này, các nhà đầu tư có xu hướng tìm kiếm các tài sản an toàn và mang lại lợi nhuận ổn định thay vì rót vốn vào các dự án mạo hiểm. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các startup, đặc biệt là những công ty đang trong giai đoạn đầu phát triển và cần nguồn vốn lớn để mở rộng quy mô.
Để thu hút vốn đầu tư, các startup cần chứng minh được tính bền vững và khả năng sinh lời trong dài hạn. Các mô hình kinh doanh dựa trên công nghệ tiên tiến, có khả năng thích ứng với biến động thị trường và mang lại giá trị gia tăng cao sẽ được ưu tiên. Ngoài ra, việc xây dựng một đội ngũ sáng lập uy tín và có kinh nghiệm cũng là yếu tố quan trọng để giành được sự tin tưởng từ các nhà đầu tư.
2. Phát triển bền vững và tác động của ESG
Xu hướng phát triển bền vững đang ngày càng chiếm ưu thế trong các quyết định đầu tư, đặc biệt là trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng và các quy định pháp lý ngày càng khắt khe. Các doanh nghiệp tập trung vào năng lượng tái tạo, giảm thiểu tác động môi trường, và tuân thủ các tiêu chuẩn ESG sẽ có lợi thế lớn trong việc thu hút vốn đầu tư.
VinVentures nhấn mạnh rằng, các startup cần tích hợp các yếu tố bền vững vào chiến lược kinh doanh của mình ngay từ giai đoạn đầu. Điều này không chỉ giúp họ đáp ứng được yêu cầu của các nhà đầu tư mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Ví dụ, các giải pháp công nghệ xanh, sản phẩm thân thiện với môi trường, và mô hình kinh doanh tuần hoàn sẽ là những lĩnh vực được quan tâm hàng đầu.
3. Ưu tiên lợi nhuận bền vững thay vì tăng trưởng nóng
Trong những năm gần đây, nhiều startup đã tập trung vào tăng trưởng nhanh chóng mà đôi khi bỏ qua yếu tố lợi nhuận bền vững. Tuy nhiên, xu hướng này đang dần thay đổi. Năm 2025, các nhà đầu tư sẽ ưu tiên các dự án có khả năng tạo ra lợi nhuận ổn định và bền vững thay vì chỉ chạy theo tốc độ tăng trưởng.
Các startup cần chuyển trọng tâm sang việc xây dựng mô hình kinh doanh hiệu quả, đảm bảo ổn định tài chính và có kế hoạch quản lý rủi ro tốt. Điều này đòi hỏi sự cân bằng giữa việc mở rộng quy mô và duy trì chất lượng sản phẩm, cũng như khả năng thích ứng với những thay đổi của thị trường.
Thách thức và cơ hội cho startup Việt Nam
Mặc dù thị trường đầu tư khởi nghiệp tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp sáng tạo và có tầm nhìn dài hạn. Dưới đây là một số thách thức và cơ hội chính:
Thách thức:
"Mùa đông gọi vốn" toàn cầu: Sự thận trọng của các nhà đầu tư trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bất ổn đã khiến việc huy động vốn trở nên khó khăn hơn. Các startup cần chứng minh được tính khả thi và tiềm năng lợi nhuận cao để thu hút sự quan tâm.
Tuân thủ tiêu chuẩn ESG: Việc đáp ứng các tiêu chuẩn ESG đòi hỏi nguồn lực tài chính và chuyên môn lớn, điều này có thể là rào cản đối với các startup nhỏ và vừa.
Cạnh tranh khốc liệt: Sự gia tăng số lượng startup trong các lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo đã khiến thị trường trở nên cạnh tranh hơn bao giờ hết.
Cơ hội:
Công nghệ tiên phong: Các lĩnh vực như AI, Semiconductor, và Cloud đang mở ra nhiều cơ hội cho các startup có khả năng đổi mới và ứng dụng công nghệ cao.
Phát triển bền vững: Xu hướng phát triển bền vững và nhu cầu tiêu dùng xanh đang tạo ra thị trường tiềm năng cho các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường.
Hỗ trợ từ các quỹ đầu tư: Sự xuất hiện của các quỹ đầu tư như VinVentures, với nguồn vốn lớn và chiến lược đầu tư bài bản, sẽ giúp các startup có thêm cơ hội tiếp cận nguồn lực và kinh nghiệm cần thiết.
Năm 2025 hứa hẹn sẽ là một năm đầy biến động và thách thức, nhưng cũng mang lại nhiều cơ hội cho các startup có tầm nhìn chiến lược và khả năng thích ứng cao. Với sự hỗ trợ từ các quỹ đầu tư như VinVentures, cùng với việc tập trung vào các xu hướng công nghệ tiên phong và phát triển bền vững, các doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam có thể vượt qua khó khăn và tạo dựng được vị thế vững chắc trên thị trường. Để thành công, các startup cần không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng sản phẩm, và xây dựng mô hình kinh doanh hiệu quả, bền vững trong dài hạn.