Van cửa phai là thiết bị có cơ cấu có thể xoay hoặc trượt thiết bị này có hèm khe, bản lề hoặc một trục xoay dọc hoặc xoay ngang và được đặt tại đầu của cống, kênh hoặc đường ống để có thể kiểm soát dòng chảy từ bên này sang bên khác. Van cửa phai thường được sử dụng tại các cửa xả ven sống, cửa kênh, cửa cống và cửa đập.

Van cửa phai được ứng dụng để điều tiết và phân phối lượng nước trong hệ thống cấp thoát nước, hệ thống kênh mương thủy lợi, thủy điện, các cửa xả ven biển trong các trạm bơm và bể xử lý nước cũng như trong các dự án điều tiết mức nước ở hồ điều hòa.

Cấu tạo của van cửa phai

Van cửa phai thường được thiết kế thành hình chữ nhật và hình vuông với đệm kín đàn hồi ở trên ba mặt của cửa trượt có tác dụng ngăn chặn và điều chỉnh dòng nước.

Van cửa phai có các ty chìm và khung khép kín dùng để thiết kế cho việc đóng mở kênh rãnh bằng cách lắp đặt chôn trong bê tông.

Khung van, cửa trục và chốt đều được thiết kế đa dạng phù hợp với yêu cầu của từng công trình và được sản xuất với nguyên liệu cao cấp, siêu bền với thép không gỉ 304/316 giúp gia tăng tuổi thọ của công trình.

Khung cửa được hàn từ thép không gỉ hình chữ C kết hợp với 2 bên mặt kín và được bắt vít hoặc mặt kín tại gờ tường.

Cửa sẽ được bắt vít với thân nối có thể tháo rời và có cấu tạo cứng.

Hệ thống bảo vệ thiên nhiên không sử dụng các vít nối.

Phần lớn các van cua phai hiện nay được sản xuất trên dây chuyền hiện đại gồm có nhiều module riêng biệt giúp thuận tiện cho việc lắp ráp và vận chuyển một cách nhanh chóng.

Phân loại van cửa phai hiện nay

Phân loại theo kết cấu:

Van cửa phai lắp sâu: là van cửa có thể chịu được áp suất cao

Van lắp kênh: là loại van cửa dùng để chắn nước trên các kênh, mương

Van điều tiết mực nước: là van dùng để điều tiết mực nước trong hồ, bể theo sự lên xuống của van

​​Phân loại van cửa phai theo tính năng sử dụng: 

Van cửa phai đa chức năng là loại van cửa phai kết hợp van cửa lật, hoặc van cửa phai kết hợp với điều tiết lưu lượng nước.

Van cửa phai 3 mặt kín là loại van cửa có dạng tròn hoặc dạng vuông, đây là loại van cửa chuyên dụng trong các công trình thu nước sông hồ, khi sử dụng có thể dùng tay hoặc dùng điều khiển.

Van cửa phai 4 mặt kín: được ứng dụng đa dạng trong hệ thống cấp, thoát nước, xử ký nước thải, chống ngập và ngăn chiều.

Van cửa phai kiểu tràn: là loại van cửa dùng để điều tiết nước có thể giảm hoặc nâng mực nước đi qua cửa bằng độ cao tấm trượt. Nước này chảy qua tấm chắn trượt vì vậy nước sẽ được điều tiết theo ý muốn, chống tràn và giữ nước ở mực nước nhất định.